Çayda Çıra Efsanesi

Çayda Çıra Efsanesi
Yöre: Elazığ
Elazığ halk oyunlarının incisi çayda çıra oyunu, elde tabaklara konan mumlarla karanlık bir mekanda başlanarak oynanır. Elazığ'ın ulusal ve uluslararası tanıtımında büyük rolü ve âdetâ simgesi olan bu halk oyunun doğuşu hakkında çeşitli efsâneler anlatılır. Bu efsanelerden en yaygını şöyledir:

Uluova'yı ortadan ayıran Haringit Çayı'nın kıyısında kurulu bir köyde, düğün vardır. Bu köyün ileri gelenlerinden birinin oğlu evlenmektedir. Yenilir, içilir, günlerce eğlenilir. Artık düğünün son gecesidir. Eğlence, olanca coşkusu ve güzelliği ile devam etmektedir. Aniden, ay tutulur. Bu olay, pek hayra yorumlanmaz. Düğüne katılanlar, bunu uğursuzluk olarak yorumlarlar. Davetliler, tedirgin olurlar. Düğünün neşesi kaçar, coşkusu donar. Damadın annesi Pembe Hatun, bu duruma çok üzülür. Ne kadar mum varsa köyde toplatır, tabaklara dizer ve orada bulunanların ellerine tutuşturur. Kendisi de başa geçerek mumların ışığında oynamaya başlar. Çalgıcılar, hemen bu oyuna uygun müzik bulurlar. Davetliler coşar, eğlence devam eder. Böylece, çayda çıra oyunu ve melodisi ortaya çıkar.

Çayda Çıra Yanıyor
Çayda çıra yanıyor (Hop hop nanay nanay)
Humar göz uyanıyor (Hop hop nanay nanay)
Fitil çifte yara bir (Hop hop nanay nanay)
Yürek mi dayanıyor (Hop hop nanay nanay)

Çayda çıra yakarım (Hop hop nanay nanay)
Yar yoluna bakarım (Hop hop nanay nanay)
Bir yüzgörümlüğüne (Hop hop nanay nanay)
Beşibirlik takarım (Hop hop nanay nanay)

Çayda çıralarım var (Hop hop nanay nanay)
Gizli yaralarım var (Hop hop nanay nanay)
Eller al yeşil giymiş (Hop hop nanay nanay)
Benim karalarım var (Hop hop nanay nanay)

Çayda çıra yanıyor (Hop hop nanay nanay)
Engeller uyanıyor (Hop hop nanay nanay)
Çözme tabip yaramı (Hop hop nanay nanay)
Al kana boyanıyor (Hop hop nanay nanay)

Çayda çıra geline (Hop hop nanay nanay)
Kına yakın eline (Hop hop nanay nanay)
Nazar değmesin sakın (Hop hop nanay nanay)
Has bahçenin gülüne (Hop hop nanay nanay