Erdemliler Anlaşması (Hilfu’l-Fudul)

Erdemliler Anlaşması (Hilfu’l-Fudul)


Fadlullah el-Ceylâni şöyle söylemiştir: “Kureyş’ten dokuz kol biraraya geldi. Aralarında Hâşim oğulları, Zuhre oğulları ve Teym oğulları da vardı. Bunlar, Fil olayından bir süre önce, Abdu Menâf oğullarının sikâye (hacılara su verme) ve sancaktarlık işlerini Abdu Daroğullarının ellerinden almak istemesi üzerine, İbn Ced’an’ın evinde toplandılar. Bu kollar bu konuda aralarında yeminleştiler. Abdulmuttalib’in kızı Ummu Hakim de kedilerine çanak içinde koku gönderdi. Ona ellerini bandırdı sonra Ka’be’ye sürdüler. Bu yüzden bu anlaşma “Kokulananlar Anlaşması” olarak adlandırıldı. Uygulama anlaşma doğrultusunda devam etti. Sonra Mekke’ye Zabid’den bir adam ticaret eşyası getirdi ve bu eşyalarını As bin Vail es-Sehmi’ye sattı. Sonra As adamın parasını vermedi ve ona üstün gelerek eşyalarını elinden aldı. Adam yardım istedi. Bunun üzerine Haşimoğulları, Muttaliboğulları, Esed bin Abdiluzzaoğulları, Zuhre bin Kilaboğulları ve Taym bin Murreoğulları Abdullah bin Ced’an’ın evinde biraraya gelerek ister Mekke halkından olsun ister başkalarından olun Mekke’de birisinin haksızlığa uğratıldığını gördüklerinde onun yanında yer almak ve gasbedilen hakkı geri alıncaya kadar haksızlık edene karşı durmak üzere aralarında anlaştılar. Bu, önceleri “el-Mutayyibûn” diye anılanların yaptıkları anlaşmanın bir devamıydı. Rasûlullah Sallallahu aleyhi vesellem bu anlaşmanın ilkinde bulunamamış ancak Hilfu’l-Fudûl’da (Erdemliler anlaşması olarak adlandırılan ikincisinde) bulunmuştur. Anlaşmayı gerçekleştirenlerin bazılarının adları Fadl ile başladığından -Fadl bin Haris, Fadl bin Veda’a, Fadl bin Fudale gibi- bu anlaşma Hilfu’l-Fudûl olarak adlandırılmıştır (Fadlu’llahi’s-Samed Şerhu’l-Edebi’l-Mufred. dipnot (2/28).)

Abdurrahman bin Avf Radıyallahu anh’tan rivayet edildiğine göre Rasûlullah Sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmuştur:

“Amcalarımla birlikte Kokulananlar anlaşması’nda bulundum. O zaman daha çocuk yaşındaydım. Bu anlaşmayı bozmam karşılığında kırmızı develerimin olmasını istemem (yani karşılığında kırmızı develer verilse de yine bu anlaşmayı bozmak istemem.)”Buhârî, el-Edebu’l-Mufred (567). İbn Hibban (Mevarid: 2062). Hakim (2/220) Tefsir. Hakim: “isnadı sahihtir, ancak Buhârî ve Müslim kitaplarına almamışlardır” demiş Zehebi de ona muvâfakât etmiştir. Ahmed bin Hanbel (1/190-193). es-Sahiha’da 1900 numarayla
geçmektedir.