Şiir Nedir ve Şiirin Unsurları

Şiir Nedir ve Şiirin Unsurları
Şiir, sözlükte bilmek, tanımak, kavramak anlamlarına gelmektedir. Bir sözün şiir olabilmesi için sadece vezinli ve kafiyeli olması yeterli değildir. Aynı zamanda sözün güzel olması lazımdır. Mensur olduğu halde halde güzel olan bir söz de şiirdir. Muallim Naci şöyle der: "Şiir,edebiyatın en güzel parçalarıdır.Bu halde şiir, edebiyattan bir kısm-i hâl olmuştur." Şiir denince sözün mutlaka manzum olması lazım gerekmez. Meselâ Fuzuli'nin SELAM VERDİM RÜŞVET DEĞİL DİYE ALMADILAR cümlesi pekâlâ bir şiirdir. Fakat Sabit'in HİSSE YOK MU O SÖĞÜŞTEN BİZE, BİR PARE MEDET mısraı şiir namına alınamaz. O halde nedir şiirin tarifi? En güzel tarifi Edebiyat hocamız Atilla Bey vermişti. Şiir, Liseli bir delikanlının ders çıkışı koridorda rastladığı dilber-i âhûya hayranlıkla bakıp," vay be..şiir gibi kız" tanımında gizlidir. Sonuç olarak söylemek gerekirse, çoğunluğun yanıldığı üzere şiir, kağıtlara geçmiş bir cümleler bütünü olmaktan çok insanın güzellikleri seçmekteki zekasıdır. Şiirin "şuur" kökünden türediğini düşünürsek,insan şuurunu bir deprem derecesinde sarsacak her etkiye şiir diyoruz.

Şiir ve Nazım
Nazım: Sözlükte dizmek manasına gelir. Şu halde nâzım, "nazım dizen"; manzûm da "dizilen" anlamına gelmektedir. Edebiyatta, sözü ölçülü ve kafiyeli kullanmak anlamındadır. Böylece her vezinli ve kafiyeli söz nazımdır. Edebiyatımızda 19.yüzyıla kadar nazım aynı zamanda şiir anlamında da kullanılmıştır. Nazım ile şiirin arasındaki farkı ilk ortaya koyan Muallim Naci'dir.

Şiirin Unsurları
Şiir = Ahenk + Estetik düşünce (Bedii tefekkür) + Nazım Şekli (Form)
Ahenk = Armoni + Ritim
Armoni = Asonans + Aliterasyon
Ritim = Vezin + Kafiye + Redif
Bedii tefekkür (Estetik düşünce) = Duygu + Hayâl + Fikir + Dil

Ahenk: İfade edilenlerin tek tek, parça parça ve bütün halinde kulağa güzel gelecek şekilde seçilmesi, bir cins mûsikîye yol açmasıdır. Ahenk, tenafür-u hüruf harflerin nefret uyandırması) ile ortadan kalkar.

Tenafür-u Hürûf: Yan yana gelen ses,hece ve kelimelerin kulağı rahatsız etmesidir.Örneğin "çürütülerce" kelimesinde ç - r - t - l - r - c harflerinin âhengi bozması gibi
Armoni: Çeşitli sesler arasındaki uyumdur. Şiirde asonans ve aliterasyondan meydana gelir.

# Asonans: Şiirde sesli harflerle oluşan ses güzelliğidir.

Örnek: Ne şair yaş döker ne âşık ağlar

Aliterasyon: Sessiz harflerin benzeşmesiyle meydana gelen ses birliğidir. Örnek:

"Namluya dayanır, yola çıkarsın
Duruşun,bakışın yaman be Ali!"

Ritim: Seslerin uzunluk,kalınlık ve darlık yönüyle benzeşmesiyle müziğin dalgalar halinde yayılmasıdır.

Bedii Tefekkür: Güzelliğin insan rûhundaki teşhiri,güzel olanın meydana geliş şartları ve oluşumu üzerine çalışmalar yapan disiplin, estetik adını taşır.Estetik,kişisel ve toplumsal nitelikte seviyeli bir zevkin ifadesi olan güzellik duygusudur. Güzel ve güzellik kavramları hem hareket noktası hem de hedef almasıyla oluşan fikrî gayret (tefekkür),bu kavramlar dışında oluşan tefekkürden pek tabii farklıdır.Genel olarak sanatkârâne faaliyetin mahsulleri özel olarak da şiirde bir estetik (bedii) tefekkür kompozisyonudur. Estetik tefekkür, şu yapı içinde oluşur: Duygu + Hayâl + Fikir + Dil.[1]