Göbekli Tepe Öreni (M.Ö. 11000)

Göbekli Tepe Öreni (M.Ö. 11000)
Konum
300 m çapında ve 15 m yüksekliğindeki Neolitik Dönem'in ilk evrelerine ait Göbekli Tepe, Şanlıurfa'nın 15 km kuzeydoğusunda, bir dağ sırasının en yüksek tepesinde yer alır. Höyük çok uzak bir mesafeden bile göze çarpar. Höyüğün üzerinden kuzey ve doğuya bakıldığında Toros Dağları ve Karacadağ'a kadar olan bölge, güneye bakıldığında ise Suriye'ye doğru uzanan Harran Ovası görünür. Batı'da ise Şanlıurfa ile Fırat Ovası arasında yer alan dağ sırası görünmektedir.[1]

Göbeklitepe Höyüğü, 1963'te fark edilen dokuz hektarlık kazı bölgesinin önemi yaklaşık 10 yıl kadar önce tarlasını karasabanla sürerken bulduğu oymalı taşı müzeye götüren Mahmut Kılıç sayesinde anlaşılabilmiştir. Şanlıurfa'ya 20 kilometrelik bir mesafede, Örencik Köyü yakınlarındadır. 1995 yılında ilk kez Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müze Müdürlüğü'nün işbirliğiyle kazı çalışmalarına başlandı. Kazılar Alman arkeolog Doç. Dr. Klaus Schmidt'in başkanlığında yürütülmekte olup, her yıl eylül ve ekim aylarında 10 haftalık bir süreç içinde yapılmaktadır.[2]

Göbekli Tepe Höyüğü
Urfa yakınlarındaki Göbekli Tepe'deki kazılarda, bilim insanları tarafından "olağanüstü ve benzersiz" olarak nitelendirilen buluntular elde edilmiş, üzerinde hayvan rölyeflerinin olduğu, çapı 20 metreyi, boyu insan boyunu aşan dev T şeklinde sütunlar ortaya çıkarılmıştır. Bu sütunlar dairesel olarak dizilmişlerdir.[3]

Günümüze kadar yapılan kazılar sonucunda bir Neolitik Çağ yerleşimi olduğu anlaşıldı. Tarihi M.Ö. 11.000yıllarına uzanan Neolitik Çağ'dan kalma, tapınma amaçlı törensel alanlara ait mimari kalıntılar, dikili taşlar ve üzerinde kabartmalı yabani hayvan ve bitki figürlerinin bulunduğu taşlar gün yüzüne çıkartıldı. Bölgenin önemi ise gün yüzüne çıkarılan en büyük tapınma alanını barındırmasıdır.

Günümüze kadar yapılan kazılarda elde edilen bulgular çerçevesinde uzmanlar neolitik çağ insanının henüz çevresinde yer alan hayvanları evcilleştiremediğini düşünmektedir.[2]

Bilim dünyasını asıl etkileyen özellik ise, bu alanın yaşıdır: Göbekli Tepe'deki alan günümüzden 11.000 yıl önce inşa edilmiştir. Evrimci iddiaya göre, dönemin insanları ilkel taş aletlerle bu görkemli yapıyı inşa etmişlerdir. Bu yanılgıya göre, söz konusu mühendislik harikası, bundan 11.000 yıl önce en ilkel araçlarla çalışan toplayıcı-avcı insanların eseridir. Elbette bu inanılması mümkün olmayan bir hikayedir. Nitekim Göbekli Tepe'deki kazı ekibinin başkanlığını yürüten Prof. Klaus Schmidt de bu gerçeği ifade etmektedir:

O dönemde yaşayan insanların tıpkı bugün olduğu gibi düşünme kapasiteleri olduğu görülmektedir. Hep düşündüğümüz gibi ilkel insanlar değillerdir. Ağaçtan inip uygarlık kurmaya çalışan maymun benzeri yaratıklar oldukları düşünülmemelidir. Zeka yönünden bakacak olursak bize benzedikleri görülmektedir.[4][5]

Nitekim Göbekli Tepe'deki kazı ekibinin başkanlığını yürüten Prof. Klaus Schmidt de bu gerçeği ifade etmektedir:

«O dönemde yaşayan insanların tıpkı bugün olduğu gibi düşünme kapasiteleri olduğu görülmektedir. Hep düşündüğümüz gibi ilkel insanlar değillerdir. Ağaçtan inip uygarlık kurmaya çalışan maymun benzeri yaratıklar oldukları düşünülmemelidir. Zeka yönünden bakacak olursak bize benzedikleri görülmektedir.» [3]

Bölgedeki kazı çalışmalarının her yıl Eylül ayında başladığını ve yaklaşık 10 hafta sürdüğünü anımsatan Doç. Dr. Klaus Schmidt şunları belirtti:

«Göbeklitepe'deki kazılarda elde ettiğimiz bulgularla, dünyanın bilinen en eski tapınma merkezlerinden birinin bu bölgede olduğunu ortaya çıkarmıştık. Ancak, son kazı çalışmalarıyla tapınma merkezinin dünyanın en büyük tapınma merkezi olduğunu tespit ettik. Yaptığımız araştırmalarda, Neolitik Çağ'da yaşamış insanların, yabani sığır, akrep, tilki, yılan, aslan, yaban eşeği, yaban ördeği ve yabani bitki kabartmalarını incelediğimizde hayvanlarını evcilleştiremedikleri sonucuna ulaştık. Ayrıca, dikili taşların (Stel) üzerindeki resimler ve kabartmalar o dönemde yaşamış olan insanların sanatları hakkında bizlere fikir veriyor. Buradaki tapınak, dünyanın bilinen en büyük tapınağı olma özelliğini taşıyor.» [2]

Schmidt'in iddiasına göre Göbeklitepe'nin Nevali Çori yerleşmesiyle bağlantıları var. Birbirlerine 25 kilometrelik bir mesafede bulunan iki höyük arasındaki bazı benzerlikler şunlar:

- İki höyükte de tapınak içinde 'T' şekilli, kabartmalı sütun (üstte) var.
- İki höyükte de tapınağın tabanları terazzo tarzını yansıtıyor.
- İki höyükte de kuş betimlerine ve insan yontularına rastlanmaktadır. Bu benzerlikler Schmidt'in pek de haksız olmadığını gösteriyor.[6]

Bu yıl Göbeklitepe'deki kazı çalışmalarında, 15 kişinin görev aldığını, gelecek 10 yıl içinde toplam 9 hektarlık alanda kazı çalışmalarını yürütmeyi planladıklarını kaydeden Doç. Dr. Schmidt, sözlerini, “Kazı çalışmalarında şu ana kadar ortaya çıkartılan büyük boy stelleri yerinde muhafaza ediyoruz. Küçük boy eserler ise Şanlıurfa Müzesi'nde sergileniyor. Önümüzdeki yıllarda gerçekleştirilecek kazılardan elde edilecek yeni bulgular, arkeolojinin dini haritasını yeniden şekillendirebilir” diyerek bitirdi.[9]

Arkeolog Klaus Schmidt, bu dev boyuttaki taşların o günün koşullarında nasıl taşındıklarını, nasıl şekillendirildiklerini ortaya çıkarabilmek için kazı ekibiyle birlikte küçük bir deney yapmıştır. Bu deneyde, makinelerin yardımı olmaksızın, sadece sözde tarih öncesi insanların kullandığı ilkel aletlerle devasa bir kaya bloğunu işlemeye çalışmışlar ve çok kısa bir mesafeye taşımayı denemişlerdir. Gerçeklerine oranla daha küçük bir kaya bloğu üzerinde çalışmayı tercih etmişlerdir. Ekibin bir kısmı kütükler, ipler ve kol güçleriyle doğal ve basit kaldıraçlar yaparak taş üzerinde çalışmaya başlamış, diğerleri de ellerinde taşlarla M.Ö. 9.000 yılında yaşayan taş ustaları gibi sert bir zeminde oluk açmaya çalışmışlardır.

Taşı oymaya çalışan işçilerin 2 saat boyunca durmaksızın devam eden çalışmaları sonucunda, ortaya sadece belli belirsiz bir hat çıkmıştır. Taşı taşımaya çalışan ekibin 4 saatlik yoğun çalışması neticesinde ise, 12 adam ağır kaya bloğunu sadece 7 metre hareket ettirmeyi başarabilmişlerdir. Yapılan bu deney sonucunda tek bir taş çember alanı oluşturmak için yüzlerce işçinin aylarca çalışması gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu basit deney bile açıkça ortaya koymaktadır ki, dönemin insanları bilim insanlarının ileri sürdüğü gibi ilkel koşullara değil, çok büyük ihtimalle son derece gelişmiş imkanlara sahiptiler.[3]

1993'ten beri Çatalhöyük'teki kazıları yürüten Stanford Üniversitesi Profesörü Ian Hodder Göbeklitepe sayesinde tarihin yeniden şekillenebileceğini belirtiyor. Uzun süre Çatalhöyük'teki kazıları yöneten Hodder, Göbeklitepe için şunları söyledi:

«Herkes böyle anıtsal yerlerin ancak kompleks, hiyerarşik medeniyetler tarafından tarımın keşfinden sonra yapılabileceğini düşünürdü. Ama Göbeklitepe her şeyi değiştirdi. Burası çok ayrıntılı, kompleks ve tarım öncesi döneme ait. Sadece bu, burayı çok uzun zamandır yapılan en önemli arkeolojik buluş haline getirdi.» [7]

Sadece çanak-çömleksiz neolitiğe ait evreler içeren Göbeklitepe, 11.000 yıl öncesine tarihlendiriliyor. O dönem insanları çanak-çömlek yapmayı bilmiyorlardı. Bu yüzden de yaşadıkları dönem, çanak-çömleksiz neolitik olarak adlandırılır. Bu dönem günümüzden önce 8 bin altı yüz ile 11.000 iki yüz yılları arasını kapsar.

Şurası kesin ki mimarî yerleşik yaşamla birlikte ortaya çıkmadı, ondan önce de vardı. Dahası, insanlığın kültürel gelişimi/uygarlık, Akdeniz'in doğu kıyıları gibi tek bir bölgede değil, birçok çekirdek bölgede ortaya çıktı. Bu çekirdek bölgelerden biri de Güneydoğu Anadolu. Bu coğrafyada araştırılmamış daha birçok höyük var. Araştırmalar arttıkça, arkeoloji bilimi günbegün yeni bulgular ortaya koyacak ve tarihin kapılarını aralayarak bizleri daha fazla aydınlatacak.

Göbekli Tepe'deki megalitik düzenlemeler, taş bloklardan oluşan ve İngiltere'nin en ünlü turistik merkezlerinden biri olan Stonehenge'den çok daha anıtsal. Üstelik 6.000 yıl daha eski. Tümü gün ışığına çıkarıldığında Türkiye turizmi için büyük bir avantaja dönüşecek.

Göbekli Tepe, Urfa merkezinin 15 km kadar kuzey doğusunda, Karaharabe Köyü yakınlarında. Höyük 1963'te tespit edildi. Yerleşimin önemi ancak 1995'te başlayan kazılarla anlaşıldı. Neolitik Çağ'ın çanak-çömlek kullanılmayan Erken Dönemi'ne ait. Göbekli Tepe'de yerleşim M.Ö. 10.000 civarında başlamış M.Ö. 8.000 civarında bitmiş. Bu kadar erken çağdaki yerleşimin böylesine anıtsal mimariye sahip olması tüm araştırmacıları şaşırtıyor. Özellikle bazıları 7 metre kadar yükselen 'T' biçimli taş dikmeleri ve bunların üzerindeki hayvan figürleri dikkat çekici. Tilki, yaban domuzu, boğa, yılan, kuşlar gibi değişik hayvanların kabartmasını, henüz maden kullanılmayan bir çağda bu taşlara işleyen Göbekli Tepe insanlarına hayran kalmamak mümkün değil.

Dev taş dikmelerin 10-30 metre çapında dairesel düzenlemeler halinde yerleştirildiği, ortada da iki dikmenin bulunduğu anlaşılıyor. Şimdilik sadece dördü ortaya çıkarılan bu dairesel yapıların 20 kadar olduğu sanılıyor. Bugün sayıları 40'ı bulan taş dikmeler, kazılar tamamlandığında 200'e ulaşacak.

Göbekli Tepe'nin 12.000 yıl önce geniş bir çevrede yaşayan avcı ve toplayıcı insan gruplarının kutsal ziyaret yeri olduğu düşünülüyor. Yapıların bazıları tavan seviyesine kadar korunabilmiş. Nedeni şaşırtıcı: Neolitik Çağ'da büyük bir ihtimalle dini törenin bir parçası olarak dini yapılar gömülüyordu. Yapılarda ve etraflarında çok sayıda heykel parçası bulunmuş. Urfa şehir merkezinde Balıklıgöl civarında bulunan ve şehir müzesinde korunan yaklaşık 1.90 metre yüksekliğindeki gözleri obsidyenden hazırlanmış (volkanik camlardan) heykel de bu kültür çevresini tanımak açısından çok önemli. Bu eser insan boyutlarındaki dünyanın en eski anıtsal heykeli kabul ediliyor. Göbekli Tepe'deki kazı ve araştırmalar sürüyor. Gelecekte adını daha sık duyacaksınız.[8]

Araştırma Tarihçesi
Göbekli Tepe 1963 yılında Türk- Amerikan ortak yüzey araştırmalarında saptanmış ve Peter Benedict tarafından 1980 yılında yayımlanmış, ancak bu yerleşimin önemi o dönemlerde anlaşılmamıştır. Höyüğün yamaçlarında çok sayıda bulunan taş aletlerden ve büyük boyutlu düzgün işlenmiş taşlardan, burasının insanoğlunun ilk yerleşik hayata geçtiği, yani avcı toplayıcılıktan Neolitik dönemin tarımcılığına geçişin gerçekleştiği bir yer olduğunu ilk etapta anlamak mümkün değildi. Geliştirilmiş araştırmalar sayesinde, aynı Schliemann'ın Troiası'ndaki gibi üst üste tabakalardan oluşan ancak Priamos'un şehrinden en azından 5000 yıl daha eski olan bu yerleşimin özgünlüğünü anlamak mümkün olmuştur.[1]

Şimdiye Kadar Yapılan Çalışmalar
Kazılar 1995 yılından itibaren Şanlıurfa Müzesi ve Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi işbirliği ile yürütülmektedir, 2001 yılından itibaren çalışmalara Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün Doğu Araştırmaları Şubesi de katılmıştır. 1995 yılından itibaren her yıl yapılan kazılar sonucunda konutlar ya da savunma sistemi ile ilgili bir ize rastlanmamış, bunun yerine bugüne kadar bilinmeyen ancak dinsel fonksiyonu olduğu şüphe götürmeyen, anıtsal, dairesel olarak düzenlenmiş megalit türü yapılar bulunmuştur. Tonlarca ağırlıktaki yekpare taş dikmeler içte ve dışta temenos benzeri dairesel alanlar oluşturan duvarlarla birbirine bağlanmış, dairenin merkezine ise hepsinden daha yüksek iki dikme yerleştirilmiştir. Dikmelerin üzerinde yabani hayvanların, aslan ve boğaların, yaban domuzlarının, tilki ve yılanların büyük boyutlu kabartmaları yer almaktadır. Kabartmalar diğer buluntularla birlikte bir bütün olarak değerlendirildiğinde, bilim insanlarına bu resim dili konusunda tartışma malzemesi oluşturmaktadır. Ancak daha şimdiden, şimdiye dek bilinen ilk mimari formların kesinlikle küçük boyutlu ya da gösterişsiz olmadığı, aksine beklenmedik bir biçimde anıtsal olduğu açıkça anlaşılmaktadır. Göbekli Tepe'de dairesel yapı sistemlerinin küçük formlara ve kare planlı temellere dönüşümü ancak geç evrelerde gözlenmiştir.

20. 10. tarihinde bitirilen, 2006'daki 12. çalışma sezonunda, kazıların ağırlık noktasını yine, üç yıldan bu yana olduğu gibi dört büyük dikmeli A-D yapılarını tümüyle ortaya çıkarma çalışmaları oluşturmuştur. Sezonun önemli buluntuları arasında C yapısındaki yırtıcı hayvan heykeli ile D yapısındaki zengin bezenmiş kabartmaları olan dikme sayılabilir.[1]




Araştırma Sonuçları
Kazı çalışmalarına paralel olarak yapılan paleozooloji ve paleobotani araştırmaları sonucunda, etkilerini bize Göbekli Tepe'den aktaran insanların, yaban hayatına dayalı bir toplum düzenine sahip oldukları anlaşılmıştır. Onlar açısından, toplumsal gelişimin itici gücü olarak Neolitik bir köy düzenine ya da kentleşmeye geçiş çok uzak bir gelecekte bulunmaktadır. Bu yapının inşa edilmesi için gerekli işgücü ancak, avcıların dağın tepesinde adeta "olimpik" olarak adlandırılabilecek buluşmaları sırasında bir araya gelmiş olabilir. Buradan da "Önce tapınak inşa edildi sonra şehir" sloganı ortaya çıkar. Gelecekte yapılacak olan kazılarla bu sloganın doğrulanması ya da değiştirilmesi söz konusu olacaktır. Hem arkeolojik veriler hem de radyokarbon metodu Göbekli Tepe'nin en geç evresini M.Ö. 8000'lere tarihlemekte, eski ana yapı evresinin ise (Tabaka III) M.Ö. 9000'lerde bittiğini göstermektedir. En eski yerleşim tarihlendirilemiyorsa da, devasa tabaka dizileri, burada Paleolitik Çağa kadar uzanan birkaç bin yıllık yerleşim tarihçesi olduğunu düşündürür. Yamaçların alt kesiminde, doğal erozyon ve son zamanlarda tarım alanı olarak kullanılması sebebiyle oluşan dolgu Tabaka I olarak adlandırılmıştır.[1]

İşbirliği Yapan Kişi ve Kuruluşlar
Göbekli Tepe kazıları bir Türk- Alman ortak projesinin bir parçasıdır. Bu proje Şanlıurfa Müzesi'nin Alman Arkeoloji Enstitüsü İstanbul Şubesi ve Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün Doğu Araştırmaları Şubesi işbirliği, ArchaeNova e. V. Heidelberg desteği ile gerçekleşmektedir. Diğer bilgiler ve reklam amaçlı bağışlar için ArchaeNova, Postfach 101248, 69002 Heidelberg adresine başvurabilirsiniz.[1]

İletişim Kurulabilecek Kişi
Prof. Dr. phil. Klaus Schmidt
Prähistorische Archäologie
Telefon: 03018-7711-110
Telefax: 03018-7711-189
Email: urfa@orient.dainst.de
weitere E-Mail Adresse: orient@dainst.de Verweis: curriculum vitae, Veröffentlichungen

11.000 Yıl Önce Göbekli Tepe'de Yaşayan Taş Ustaları
Aşağıda soldaki resimde görülen taşa oyulmuş hayvan figürü bundan 11.000 yıl önce yaşamış insanlar tarafından yapılmıştır. Bu detaylı şekiller, kendilerini işleyen ustaların sanat zevkini göstermektedir. Ama daha da önemlisi bu sanatçıların o dönemde çeşitli metal aletler kullanarak bu taşları yontmuş olmalarıdır. Bir insanın eline başka bir taş alıp, taşı taşa sürterek resimlerde görülen işlemeleri yapması mümkün değildir. Bu ince işçilik ancak eğe, levye, rende gibi günümüzde de taş işlemeciliğinde kullanılan metal aletler yardımıyla yapılabilir. Alt sağdaki resim de günümüzde taş işlemeciliği yapan bir kişiyi göstermektedir. 11.000 yıl önce yaşamış olan sanatçılar da ancak benzer yöntemler kullanarak bu sanat eserlerini meydana getirmiş olabilirler.[5]



Tarih Derslerini Yalanlayan Yer
Şanlıurfa yakınlarında bulunan Göbeklitepe Höyüğü, bizlere tarih derslerinde öğretilen, 'göçebe toplulukların, tarımı öğrenerek yerleşik yaşama geçtiği' tezini adeta yalanlıyor

Kazı ekibi, açmalardan birinde çalışırken...Tarih derslerinde yıllardan beri, göçebe toplulukların, tarımı öğrenerek yerleşik yaşama geçtiği öğretilir bizlere. Oysa Şanlıurfa yakınlarında bulunan Göbeklitepe Höyüğü, bütün bu öğretilenleri yalanlar nitelikte. Bölgede 1995 yılında Alman Arkeoloji Enstitüsünden H. Hauptmann başkanlığında başlayan kazılar, günümüzde de Alman Arkeolog Dr. Klaus Schmidt başkanlığında devam ediyor.

Göbeklitepe Höyüğü araştırılana kadar, yerleşik yaşama geçişin, çiftçiliğin ve hayvancılığın ortaya çıkmasıyla birlikte gerçekleştiği düşünülüyordu. Schmidt'e göre ise yerleşik yaşama geçiş, avcı-toplayıcı toplulukların, dinsel törenlere katılmak için Göbeklitepe gibi dinî merkezlerde düzenli olarak bir araya gelmelerinin sonucudur. Tabiî ki böyle kalabalık grupları, çevredeki yiyecek kaynakları ve av hayvanlarıyla beslemek olanaksızdı. Böyle olunca da, ihtiyaçlarını karşılayabilmek için, burada yaşayan topluluklar tarım ve hayvancılığa yöneldi. Bölgede yapılan araştırmalar, önemli kültür bitkisi olan ve yüzlerce genetik varyasyonu bulunan buğdayın atasının, ilk olarak Göbeklitepe'nin eteklerinde yetiştiğini ortaya çıkardı. Norveçli moleküler biyolog Manfred Heun'un genetik araştırmaları sonucunda ortaya çıkan bu bulgu, Schmidt'in görüşlerini destekler nitelikte.

İnsanların Göbeklitepe'yi yaşam mahalli olarak kullandığına dair herhangi bir bulguya rastlanmadı. Göbeklitepe, sadece belli zamanlarda bir araya gelinen dinsel törenlerin yapıldığı dinsel bir merkezdi. Höyüğün en önemli buluntusu tabiî ki törenlerin yapıldığı tapınaktır. Duvarlarının kalınlığı 1.4 metre olan on iki metre boyundaki tapınağın içinde, 'T' şekilli kabartmalı sütunlar bulunuyor.

Sadece çanak-çömleksiz neolitiğe ait evreler içeren Göbeklitepe, 11.000 yıl öncesine tarihlendiriliyor. O dönem insanları çanak-çömlek yapmayı bilmiyorlardı. Bu yüzden de yaşadıkları dönem, çanak-çömleksiz neolitik olarak adlandırılır. Bu dönem günümüzden önce 8 bin altı yüz ile 11.000 iki yüz yılları arasını kapsar.

Şurası kesin ki mimarî yerleşik yaşamla birlikte ortaya çıkmadı, ondan önce de vardı. Dahası, insanlığın kültürel gelişimi/uygarlık, Akdeniz'in doğu kıyıları gibi tek bir bölgede değil, birçok çekirdek bölgede ortaya çıktı. Bu çekirdek bölgelerden biri de Güneydoğu Anadolu. Bu coğrafyada araştırılmamış daha birçok höyük var. Araştırmalar arttıkça, arkeoloji bilimi günbegün yeni bulgular ortaya koyacak ve tarihin kapılarını aralayarak bizleri daha fazla aydınlatacak.[6]

Uzmanlar Heyecanlı
İngiliz Daily Mail gazetesinin konuştuğu bilim insanları, “Medeniyetten ve her şeyden önce Göbekli Tepe vardı” ifadesini kullandı. İşte bölgeyi inceleyen uzmanların tepkileri:

- Stanford Üniversitesi'nden Ian Hodder: Göbekli Tepe, tarihle ilgili bildiğimiz her şeyin değişmesine sebep olacak.
- Witwatersrand Üniversitesi'nden David Lewis Williams: Göbekli Tepe tarihin gelmiş geçmiş en büyük arkeolojik keşfi.
- Reading Üniversitesi'nden Steve Mithen: Burası insan aklının anlamakta zorlanacağı kadar olağanüstü.
- Alman arkeolog Klaus Schmidt: Tüm kanıtlar gösteriyor ki burası insanlığın doğduğu yer. Göbekli Tepe, Hz. Adem'le Havva'nın yaşadığı Cennet Bahçesi'ndeki bir tapınaktı.[4]

Hz. Adem'in Cenneti
Dünyaca ünlü haber dergisi Der Spiegel, kapaktan verdiği araştırma yazısında, 11.000 yıl geriye uzanan cennetin izlerinin arkeologlar tarafından Türkiye'nin doğusunda bulunduğunu yazdı. Dergi, İngiliz yazar David Rohl'ün bestseller kitabı "Efsane"yi kaynak göstererek, cennetten kovulan Hz. Adem ile Havva'nın da burada yaşadığını yazdı.

Hz. Adem ile Havva'nın yasak elmayı yediği için kovulduğu cennetin kalıntıları Türkiye'de bulundu. Sanatçıların, ressamların, edebiyatçıların yüzyıllardır canlandırdığı, efsane mi gerçek mi olduğu tartışmasının bitmediği 11.000 yıl geriye uzanan cennetin izlerini arkeologlar Türkiye'nin doğusunda buldu. Almanya'nın haftalık haber dergisi "Der Spiegel", 11 sayfa ayırdığı yeni sayısını bu konuya ayırdı. Dergi İngiliz yazar David Rohl'ün yayınladığı "Efsane" adlı bestseller kitabını kaynak gösterdiği yazısında cennetten kovulan Hz. Adem ile Havva'nın da burada yaşadığını yazdı.

Göbeklitepe'de bulunan kalıntıların cennetin Türkiye'nin doğusunda olduğunun önemli temel kanıtları olduğu kaydedildi. Hz. Adem ile Havva'nın cennetten atılmasından sonra burada toprağı işlemeye başladığı ve ilk tarımın da burada yapıldığı belirtildi. Max Planck Enstitüsünün Köln'de bitkiler üzerine yaptığı araştırmada 68 yeni buğday çeşidini kıyasladığı ve tüm tahılların kökeninin ise Karacadağ eteklerinde bugün de halen yetişen yabani buğday bitkisi olduğunun ortaya çıktığı vurgulandı.

İngiliz yazar David Rohl'ün tezine göre bundan 11.000 yıl önce taş devrinde insanlar Türkiye, Suriye, Irak ve İran sınır bölgesinde avcılıkla yaşıyordu. Daha sonra insanlar burada yerleşmeye, toprağı işlemeye başladı. Bununla birlikte medeniyet de başladı. En yüksek medeniyet burada oluştu. Göbeklitepe'de bulunan en eski tapınaklar bunun kanıtı.

Mukaddes kitapta belirtilen cennette akan dört ırmaktan ikisi Dicle ve Fırat nehirleri. Hz. Adem de İncil'e göre ilk buğdayı burada öğüttü ve tarımın başlangıç temelini attı. Kabil burada çiftçiliğe başladı. Göçebe halinde ve avcılıkla yaşayan insanlar da ilk kez burada av silahlarını bırakıp toprağı işlemeye ve yerleşik olmaya başladı. Hayvanları evcilleştirip onlardan yararlanmaya başlayan insanlar kendisine ev ve yatak yapmayı, topraktan çömlek yapmayı ve kendi yetiştirdiği bitkilerden beslenmeyi öğrendi. Max Planck Enstitüsü'nün yaptığı araştırma da ilk evrimin Türkiye'nin doğusunda olduğunu kanıtlıyor. Göçebelikten yerleşik düzene geçiş sancılı oldu, insanlar büyük evrim geçirdi.

Türkiye ve Suriye'de yapılan son kazılar insanoğlunun göçebelikten yerleşik düzene nasıl geçtiğini adım adım gösteriyor.

1. Hz. İsa'dan 10.000 yıl önce avcılıkla yaşayan insanlar zengin bir bitki örtüsünün bulunduğu bu bölgede avlanıyordu. Bölge hayvan sürüleriyle doluydu.

2. Hz. İsa'dan 7 bin 500 yıl önce ise hayvanlar azalmaya başlayınca açlık sorunu baş gösterdi ve insanlar bir araya gelerek köyler oluşturmaya, bitkilerle beslenmeye başladılar ve yaşam biçimini tamamen değiştirmek zorunda kaldılar. Açlık insanları yenilikler bulmaya zorladı. İnsanoğlu buğdayı öğütmeyi öğrendi. Toprağı eğilerek işleme ve buğdayı öğütme işi öylesine ağırdı ki, insanoğlunun iskelet biçimi değişti. Hayvanları evcilleştirmek de kolay olmadı. Çit çevrilerek hapsedilen hayvanlar önce şok yaşadı. Hayvanlardan ürün alınması uzun zaman aldı.

Der Spiegel, 11 sayfalık yazısında Ağrı Dağı, Hasankeyf, Mezopotamya ve Nuh'un gemisine de değiniyor. Dergi, Ağrı Dağı görüntüsünün içine figürünü monte ettiği Hz. Adem ile Havva'nın Şanlıurfa Göbeklitepe bölgesinde yaşamış olabileceğini öne sürüyorlar.[10]

İddianın Sebepleri
Uzmanlara göre Göbekli Tepe tam 14 bin yaşında, yani piramitlerden 7 bin 500 yıl daha eski. Schmidt'e göre artık çorak olan Göbekli Tepe, bir zamanlar çok bereketli bir bölgeydi. Ancak insanlık, çevrenin bozulmasına yol açarak bu “cennet”in yok olmasına sebep oldu. Göbekli Tepe'de bulunan taşlar, M.Ö. 8000'de programlı bir şekilde toprağa gömüldü. Bunun sonucu, çobanın üzerinde dolaştığı yapay tepeler oluştu. bilim insanlarına göre Göbekli Tepe'nin Hz. Adem ve Havva'nın yaşadığı Cennet Bahçesi olduğuna ilişkin kanıtlar şöyle:

1.İncil'in “yaradılış” bölümünde cennet bahçesinin Asur'un batısında olduğu yazıyor. Göbekli Tepe de burada.
2.Cennet Bahçesinin 4 nehirle çevrelendiği, bunlardan ikisinin de Fırat ile Dicle olduğu biliniyor.
3.Asur tabletlerinde Beth Eden adlı bir medeniyetten bahsediliyor. Yeri Göbekli Tepe'nin bulunduğu yer tarif ediliyor.
4.Tevrat'ta da bahçenin Suriye'nin kuzeyinde olduğu belirtiliyor.
5.“Eden” kelimesi Sümerce “ova” anlamına geliyor. Göbekli de Harran Ovası'nın hemen içinde yer alıyor.