Anıtkabir'deki heykelleri nanoteknoloji koruyor

Anıtkabir'deki heykelleri nanoteknoloji koruyor
Nanoteknoloji ürünü sıvı cam, tıbbi cihazlardan tarihi anıtlara kadar tüm yüzeyleri kire ve bakterilere karşı koruyor. Canlılara ve çevreye zarar vermediği söylenen bu koruyucu malzeme, püskürtme yoluyla uygulanıyor ve bu nedenle potansiyel kullanım alanı çok geniş. Türkiye'de şimdilik Anıtkabir'deki Aslanlı Yol üzerindeki heykellerin ve İlyas Bey Külliyesi'ndeki Medrese Binası’nın korunmasında kullanılıyor.

Reyhan Oksay

Cumhuriyet Bilim Teknik- Sıvı camın gizi boyutlarında gizli. 15-30 molekül kalınlığındaki –insan saçından 500 kez daha ince- malzeme, püskürtüldüğü yüzeyi çok ince bir tabaka ile kaplıyor. Bu ölçekte, su geçirmiyor, bakterilere ve kire karşı esnek, görünmez bir bariyer oluşturuyor. Ayrıca ısıya, asitlere ve mortötesi radyasyona karşı da çok dirençli.

Nanopool adındaki Alman şirketi sıvılaştırılmış camın patentinin sahibi. Ürün Saarbrücken’deki Yeni Malzemeler Enstitüsü’nde geliştirilmiş. Nanopool şu anda ürünün kullanım alanlarını çok geniş bir spektruma yaymaya çalışıyor. Sözgelimi süper hızlı trenlerin önündeki konik burun ve vücudun içine takılan implantların yüzeyi bu ürün ile koruma altına alınıyor. Şu anda İngiliz Sağlık Bakanlığı’na bağlı bir hastanede ürünün antibakteriyel özelliği bir yırlan beri test ediliyor. Bugüne dek alınan sonuçların olumlu olduğu söyleniyor.


Metale, cama, tekstile, taşa, ahşaba ve bitkilere uygulanıyor

Merkezi Almanya’da bulunan Nanopool GmbH’nin Türkiye Genel Müdürü Varol Yılmaz, firmalarının nano teknoloji “sıvı cam” ürünü ile metalden cama, tekstilden taşa ve ahşaba kadar tüm yüzeylerde koruma sağlayabildiklerini söylüyor.

Yılmaz, metal, ahşap, taş, yapay madde ve cam yüzeylerde sıvı cam teknolojisi ile yapılan koruma hakkında ise şu bilgileri veriyor: “Metal yüzeyler için geliştirilen ürünlerle metal, çatlamaya, aşınmaya, asit ve alkaliye karşı korunurken, su ve yağ barındırmama özelliğine kavuşuyor. Ürünle ayrıca metal yüzeyler anti mikrobik özellik kazandırılıyor.”

Ankara Üniversitesi Başkent Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Bekir Eskici, ürünle ilgili şu açıklamayı yapıyor: “Bu ürün suda çözülmüş silisyum dioksit (SiO2) içerikli; sıvı cam olarak ta adlandırılıyor. Temel özellikleri, piyasada bulunan diğer pek çok yüzey koruyuculardan farklı olarak, ekolojik, şeffaf ve kokusuz olmaları; yüzeylerde renk değişikliğine yol açmadan suya ve dış etkenlere bağlı aşınmalara karşı malzemeyi korumaları. Ürün Freiburg, IBAS (Onarım Planlama ve Yapı Malzemeleri Enstitüsü) laboratuvarlarından onaylı.” Dünya kabuğundaki en yaygın mineral olan kuartzın kimyasal bileşeni olan silikon dioksit, çevreye için zararlı değildir; evlerde ve sanayide kullanılan çok sayıda temizlik ürünü ile karşılaştırıldığında çevre kirliliği yaratmadığı görülür.


Kullanım için sertifika şart

Yılmaz, ürünün yanlış kullanılması durumunda amaçlanan yararı sağlamayacağına dikkat çekerek, ürünü kullanmak için sertifika almanın şart olduğunu belirtiyor. Bunun için kendilerinin Almanya’daki merkezde bir aylık eğitim aldıklarını, eğitim almadan yapılan uygulamadan doğru sonuç alınmayacağını işaret ediyor.

Yılmaz uygulama şekli ile ilgili şu bilgileri veriyor:“Ürünler kullanıma hazır sıvı şeklinde. Ürünümüzü istenilen bölgeye ya da ürüne, daldırma, sprey, rulo, yöntemi ile uygulayabiliyoruz. Sertleşme ortam sıcaklığı ile gerçekleştiği için herhangi bir ek enerji ihtiyacı da ortaya çıkmıyor.”


Aslanlı Yol’u 2008’den bu yana koruyor

Nanopool teknolojisi, 2008 yılından bu yana Anıtkabir’de ünlü Aslanlı Yol’un ve 15.yüzyıldan kalma Aydın, Balat (Milet) İlyas Bey Külliyesi’ndeki Medrese Binası’nının kubbesine ait özgün tuğla ve yeni kiremitlerinin korunmasında kullanılıyor. Eskici’ye göre caminin dekoratif nitelikli mermer süslemelerinde ise kısmen uygulanmış. Eskici ile birlikte eski eserleri koruma çalışmalarına katılan Ankara Üniversitesi Başkent Meslek Yüksek Okulu öğretim görevlisi Yrd. Doç. Yaşar Selçuk Şener, çalışmalarını şöyle açıklıyor: “Zamanla açılan gözeneklerin kapatılması, çevre şartlarının etkilerine bağlı olarak bazı onarımlar gerekiyordu. Dolgu ve tamamlamalar şeklinde yaptık. Sıvı cam uygulandıktan sonra renk değişikliğine neden olmadan yüzeyin su emmesini engelliyor. Bu malzemeyi onarımı yapılan aslan ve kadın-erkek grubu heykellerin üzerinde uygulanmasını uygun bulduk.”

Her iki anıt üzerindeki uygulamaları sürekli olarak izleyen Şener ve Eskici’nin 2 yıl sonraki gözlemleri şöyle:

Tatbik edilen ürünün özgün malzeme yüzeylerinde renk değişikliğine yol açmadığı, Yağmur suyunun Nanopool uygulanan malzeme bünyelerine nüfuz etmediği, yüzeylerden suyun akıp gittiği, dolayısıyla yüksek su itme özelliğine sahip olduğu, Yüzeyler sürekli kuru kaldığından mikrobiyolojik (liken, mantar, yosun, bitki gibi) oluşumların bulunmadığı, Özgün malzeme yüzeylerinin atmosferik kirlenmelere karşı korunduğu, Yağmur, rüzgar, sıcaklık değişiklikleri ve UV ışınları gibi dış etkenlere karşı malzemelerin yıpranma süreçlerinin yavaşladığı gözlendi.