En Basit Yapılı Çok Hücrelinin Kalıtımı Çözüldü

En Basit Yapılı Çok Hücrelinin Kalıtımı Çözüldü
Amerikalı,Kanadalı,Japon ve Alman Bilim insanlarından oluşan bir ekip, en basit yapılı çok hücreli olan Volvox carteri yosununun kalıtımını çözdü.Science dergisinde ki yazıya göre bu küçük küre biçiminde ki yosun,tek hücrelilerin,çok hücrelilere evrilişi hakkında bilgi veriyor.Bir hücreliden,bir çok hücleri nasıl gelişiyor ? tek hücrelilerde yaşamın tüm gereklilikleri tek bir hücre tarafından yerine getirilir,sonuçta tüm organizma tek bir hücreden oluşmakta.Evrimin en büyük başarılarından biri, tek hücreliden farklı hücre tilerine sahip çok hücrelilere geçişti.İnsan gibi çok hücreli organizmalarda hücreler,görev dağılımı ve hücrelerin uzmanlaşması için birlik oluştururlar.Tek hücrelilerin evrim süreci içinde çok hücrelilere dönüşmesi biyoloji araştırmalarının en önemli konusudur.İşte yeşil yosun Volvox bu nedenle çok ilğinç.Volvox akla gelebilecek en basit yapılı ço hücreli ve sadece iki farklı hücre tipinden oluşmakta ki buda bir çok moleküler incelemeyi kolaylaştırıyor.Söz konusu yosun fonksiyonel organizmayı yapılandıran 2000 kamçılı küçük hücreye ve yeni nesilleri oluşturan 16 büyük üreme hücresine sahip.Volvox yosununun kendisine çok yakın olan tek hücreli bir akrabası var:Yeşil yosun Chlamydomonas.Bu durum iki organizmayı moleküler zenginde kaşılaştırma imkanı veriyor.Ayrıca Chlamydomonas benzeri bir atadan Volvox'a gelişim sırasında yaşanan evrimsel değişimler,diğer çok hüçreli gelişim çizgileriyle öenmli parelerlliklerde göstermekte.Sonuçlara göre Volvox carteri'nin kalıtımı yaklaşık 140 milyon bas çiftinden ve aşağı 14.500 genden oluşmakta.En fazla 25000 gene sahip olan insanın gen sayısı,Volvox yasununun 2 katı bile değil.Bilim insanları Volvox ve chlamydomonas kalıtımlarının proteyinlerinin kotlanmasında benzer potansiyele sahip olduğunu söylüyor.Volvox'a özel olan çok az sayıda gen bulunmuş.Anlaşıldığı üzere tek hücreliden çok hücreliye geçişte genlerin çoğalmasından çok,genlerin proteyinlere çevriliş biçimi önemli.Volvox kalıtımının çözülüşü,evrimin tek hücrelilerden çok hücrelilere geçişte kullanış olduğu moleküler "alet kutusunun" anlaşılması için öenmli bir adım.İlkel organizmalarda ki moleküler süreçlerin incelenmesi,insan gibi çok karmaşık canlıların gelişim tarihininde daha iyi anlaşılmasına izin vericek.

23 Temmuz 2010
Kaynak Cumhuriyet Gazetesi/Bilim Ve Teknolaji Dergisi