Galileo Galilei

Galileo Galilei
Hayatı
«Yine de dönüyor!» (Galileo) [1]

Galileo Galilei, modern fiziğin ve teleskopik astronominin kurucularından olan İtalyan bilim insanıdır.[2] 15 Şubat 1564'te [3] İtalya'nın Piza şehrinde [2] 6 çocuklu bir ailenin ilk çocuğu olarak dünyaya geldi.[4] Döneminin tanınmış müzisyenlerinden Vincenzo Galilei'nin oğlu olan Galileo, ilk tahsîlini Floransa [2] yakınlarındaki Vallombrosa Manastırı'nda yaptı.[5][6] 1581'de Piza Üniversitesi'nde tıp tahsîline başladı.[2] Raslantı sonucu bir geometri dersinin de etkisiyle Toscana sarayında öğretmenlik yapan Ostilio Ricci'den matematik ve fizik dersleri almaya başladı.[5][6] Ancak parasızlıktan okulu terk etti.[2] Floransa'ya dönerek akademide ders vermeye başladı. 1586'da hidrostatik teraziyi bulan ve bu buluşunu bir makaleyle açıklayan Galilei'nin ünü bütün Italya'ya yayıldı. [5][6] 1583'ten îtibâren matematiğe ilgi duyan Galileo, bu konudaki çalışmaları sâyesinde 1589'da Piza'da profesörlük elde etti Galileo, [2] bu görevi 18 yıl sürdürdü ve buluşlarının önemli bir bölümünü burada gerçekleştirdi.[5][6]

Üniversitedeyken Antik Yunan fiziğini okumaya başlayan Galileo zaman geçtikçe Aristotle fiziğini sorgulamaya başlamıştır. Aristotle fiziğine göre ağır cisimler onlardan daha hafif cisimlerden önce yere düşmektedirler. Fakat Galileo vakum ortamda bu cisimlerin yoğunlukları önemsenmeksizin eş zamanda düştüklerini göstermiştir.[4]

Sarkacın, yüzen cisimlerin ve hareketin Aristo fiziğinden farklı bir düşünceyle matematiksel olarak ele alınması gerektiğine inanan Galileo, Piza Kulesi'nden ağırlık düşürerek [2] bütün cisimlerin aynı ivmeye sahip olduğunu kanıtladı ve [3] Aristo'nun yanlışlığını açıkça gösterdi.[2] Serbest düşmenin sabit ivmeli bir hareket olduğunu saptayan Galileo, serbest düşüş sırasında katedilen yolun, zamanın karesiyle orantılı olduğunu gösterdi.[3] Bu davranışı, yaşlı profesörlerle anlaşmazlığa düşmesine sebep oldu. 1592'de Piza'yı terk ederek, Padua Üniversitesi matematik kürsüsüne geldi.[2] Burada hareket üzerine araştırmalara başlayan Galilei ilk olarak ağırlıkları farklı cisimlerin farklı hızlarda düşeceklerine ilişkin Aristoteles'ci görüşü çürüttü.[5][6]

Buradaki öğretimi sırasında sık sık Arsenal olarak bilinen yerleşim birimini ziyaret etmiştir. Burası Venedik gemilerinin sık sık ziyaret ettiği bir ticaret limanına sahipti. Ziyaretleri sırasında denizcilik sektörü ve gemi yapımında çeşitli bilgiler edindi. O zamanın ihtiyaçları doğrultusunda gemilerdeki yükselen suyun tahliyesi için yaptığı ve bir beygir tarafından kullanılan pompanın patentini almıştır.[4]

1597'de pratikte çok faydası olan pusulayı ticârî olarak piyasaya arz etti. 1600 senesinden hemen sonra ilkel bir termometre, insan kalp atışının ölçümünde kullanılmak üzere bir sarkaç ve 1604'te serbest düşüşün matematik kânunlarını keşfetti. Ancak düzgün ivmeli hareket kavramı hatâlıydı. 1609'da Hollanda'da teleskopun bulunduğunu işitti. Kendisi daha ileri bir âlet yaparak bunu astronomik gözlemlerde kullandı. 1610'da aydaki dağlar, yıldız kümeleri ve Samanyolu üzerine ilk tespitlerini [2] "Yıldız Habercisi" (Siderius Nuntius) adlı kitabında [3] yayınladı. Bu arada Jüpiter'in dört uydusunun varlığını bildirdi. Bu eseri, çok ilgi uyandırdı.[2] Teleskopla gerçekleştirdiği gözlemlerden etkilenen Venedik senatosu Galilei' nin Padova üniversitesinde yaşam boyu profesör olarak kalmasına karar verdi. Ama Galilei Toscana grandükünün sarayın baş felsefecisi ve matematikçisi olma önerisini kabul ederek 1610 yazında Padova'dan ayrıldı.[5][6] Hemen sonra Venüs gezegeninin devreleri ve Satürn'ün şekli hakkında bilgi verirken, astronomideki Ptolemy (Batlemyus) sistemini tartıştı.[2]

1611'de Roma'ya gitti ve oradaki Bilim Akademisi'ne üye seçildi. Floransa'ya dönüşünde hidrostatik üzerine pek çok profesörün îtirâzına sebep olan kitâbı ile 1613'te Güneş lekeleri üzerine yazdığı eserini yayınladı. Bu eserinde Kopernik sistemini açık bir şekilde müdâfaa etti. Müslüman âlimlerin kitaplarında yer alan Dünya'nın döndüğü meselesini yeni bir iddiaymış gibi ortaya attı. Bundan dolayı papazların ağır hücûmuna uğradı.[2]

Teleskopla yaptığı gözlemlerin Copernik'i doğrulaması, Aristoteles'çi profesörlerin ona karşı cephe almasına yol açtı. Ve Galileo'yu kilise yetkililerinin gözünde karalamaya çalıştılar. Bir yandan da dine karşı ve uydurma olduğunu iddia ettikleri sözlerini gerekçe göstererek Galileo'yu Engizisyon'a gizlice ihbar ettiler.[5][6]

1615'te bizzat Roma'ya giderek iddiâsını müdâfaa eti. Ancak 1616'da Papa V. Paul tarafından kitaplarını tetkik için bir komisyon kuruldu. Bu komisyon, Galileo'nun kitaplarını yasaklamadı; sâdece Dünya'nın döndüğü iddiâsından vazgeçmesini istedi.[2]

Bu olayı izleyen yedi yıl boyunca Floransa yakınlarındaki Bellosguardo'daki evine çekilmiş olarak yaşadı.[5][6] Galileo, bir müddet bilimin pratik yönüne döndü, mikroskobu geliştirdi. Ancak 1618'de üç kuyruklu yıldızın görülmesiyle papaz bilim adamlarıyla münâkaşaya girdi.[2] Galilei 1616 kararını yürürlükten kaldırabilmek umuduyla 1624 'de Roma'ya gitti. Bunu başaramadıysa da papadan dünya sistemleri üzerine yazı yazma izni aldı. Floransa'ya dönen Galilei büyük yapıtı "Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo, ptolemaico e copernicano" (iki büyük yer sistemi, Ptolemaios ve kopernik sistemleri üzerine konuşmalar) üzerinde yıllar sürecek çalışmasına başladı.[5][6] Arkadaşının VII. Urban olarak Papa seçilmesinden cesâret alarak yazdığı bu eserini 1632'de yayınladı.[2] Papaya kitabın tarafsız görünen başlığına karşın aslında Copernik sisteminin güçlü ve pervasız bir savunusu olduğu belirtildi. Tam bu sırada Galilei'nin dosyasında bir belgenin varlığı keşfedildi. 26 şubat 1616'da Bellarmine'nin huzurunda Galilei'nin ne biçimde olursa olsun Copernikçiliği anlatması ya da tartışması Engizisyon'un ceza yaptırımına bağlanarak özellikle yasaklanmıştı. Böylece kitap için elde edilmiş olan iznin sahtecilikle ve usulsüz biçimde alındığına karar verildi. 16 haziran da mahkum oldu. Hüküm, hapis cezasını içeriyordu; ama papa, bu cezayı ev hapsine çevirdi.[5][6]

Galileo, son zamanlarını hayatı boyunca inandığı ve savunduğu fikirlerini çevresine anlatarak geçirmiştir. Ölümüne yakın, hastalığından dolayı kör olan [4] Galileo, 1642 yılında [2] Arcetri'deki [3] evinin bahçesinde öldü.[4]

Bilime Katkıları
Galileo, "modern gözlemsel astronominin babası", "modern fiziğin babası", "bilimin babası" ve "modern bilimin babası" olarak adlandırılmaktadır. Stephen Hawking, «Galileo, belki diğer insanlardan modern bilimin doğuşundan sorumlu olduğu için daha fazla bir kişiydi.» der.[7]

Galileu'nun bilime en büyük katkılarından biri, mekaniğin bir bilim dalı olarak kurulmasındaki payıdır. Kuvvet kavramının mekanikte oynadığı rolü açıkca kavrayıp ortaya koyabilen ilk bilim adamıdır. Isaac Newton'un yüzyılın sonlarına doğru mekanikte gerçekleştirdiği büyük atılımın önünü açan da Galileo olmuştur. Ayrıca Galileo, geçmişte birbirinden hep ayrı tutulmuş olan matematik ile fiziğin ilişkili olduğunu ve birbirlerine destek olabileceğini kavrayan ilk bilim adamıdır. Onun uyguladığı en önemli ve tümüyle kendine özgü yöntem, deneyle hesaplamayı birlikte yürütmesi olmuştur. Bu yöntem somutun soyuta dönüştürülebilmesini ve deney sonuçlarının sürekli ve düzenli bir biçimde karşılaştırılabilmesini olanaklı kılmıştır. Modern anlamda deney kavramını oluşturan Galileo, bu kavram için "cimento" (sınav) terimini kullanıyordu.[5][6]

Eserleri
Galilei'ni tüm yapıtları ilk olarak 1842-56 arasında "Le opera di Galileo Galilei" adıyla yayımlanmıştır. Toplu yapıtlarının çok daha geniş ve eksiksiz biçimi, Galilei uzmanı Antonio Favaro'nun derlediği "Le opere di Galileo Galilei" adlı yapıttır.[5][6]

Vecizeleri
«Hiçbir şey keşfetmeksizin büyük meseleleri uzun uzadıya anlatmak yerine, keşke bir tek olgu, hatta küçük bir şey keşfetseydim.»

«Tabiatın kitabı, matematiksel sembollerle yazılmıştır.»

«İki gerçek birbiriyle asla çelişmez.»

«İnsana hiçbir şey öğretemezsin; öğrenmeyi ancak kendi içinde bulacağını öğretebilirsin.»

«Kainat dediğimiz kitap, yazıldığı dil ve harfler öğrenilmedikçe anlaşılamaz. O, matematik dilinde yazılmış; harfleri üçgen, daire ve diğer geometrik şekillerdir. Bu dil ve harfler olmaksızın kitabın bir tek sözcüğünü anlamaya olanak yoktur.»

«Her şeyi bilme şeklindeki bu kendini beğenmiş küstahlığın temeli hiçbir zaman hiçbir şeyi anlamamış olmaktan başka bir şey değildir. Bir kerecik bile olsa, tek bir şeyi tam olarak anlama deneyimi olan ve bilginin nasıl elde edildiğini gerçekten duyumsamış olan bir kimse, kendisinin hiç anlamadığı, sonsuz sayıda başka hakikatlerin de var olduğunu fark eder.»

«Evrenin kitabı, matematik diliyle yazılmıştır.»

«Kuşku, bilimin babasıdır.» [1]

Galileo Galilei (English)
Brief Biography
Galileo was born on February 15, 1564 in Pisa. By the time he died on January 8, 1642 (but see problems with the date, Machamer 1998, pp. 24–5) he was as famous as any person in Europe. Moreover, when he was born there was no such thing as ‘science’, yet by the time he died science was well on its way to becoming a discipline and its concepts and method a whole philosophical system.

Galileo and his family moved to Florence in 1572. He started to study for the priesthood, but left and enrolled for a medical degree at the University of Pisa. He never completed this degree, but instead studied mathematics notably with Ostilio Ricci, the mathematician of the Tuscan court. Later he visited the mathematician Christopher Clavius in Rome and started a correspondence with Guildobaldo del Monte. He applied and was turned down for a position in Bologna, but a few years later in 1589, with the help of Clavius and del Monte, he was appointed to the chair of mathematics in Pisa.

In 1592 he was appointed, at a much higher salary, to the position of mathematician at the University of Padua. While in Padua he met Marina Gamba, and in 1600 their daughter Virginia was born. In 1601 they had another daughter Livia, and in 1606 a son Vincenzo.

It was during his Paduan period that Galileo worked out much of his mechanics and began his work with the telescope. In 1610 he published The Starry Messenger, and soon after accepted a position as Mathematician and Philosopher to the Grand Duke of Tuscany (and a non-teaching professorship at Pisa). He had worked hard for this position and even named the moons of Jupiter after the Medici. There were many reasons for his move but he says he did not like the wine in the Venice area and he had to teach too many students. Late in 1610, the Collegio Romano in Rome, where Clavius taught, certified the results of Galileo's telescopic observations. In 1611 he became a member of what is perhaps the first scientific society, the Academia dei Lincei.

In 1612 Galileo published a Discourse on Floating Bodies, and in 1613, Letters on the Sunspots. In this latter work he first expressed his position in favor of Copernicus. In 1614 both his daughters entered the Franciscan convent of Saint Mathew, near Florence. Virginia became Sister Maria Celeste and Livia, Sister Arcangela. Marina Gamba, their mother, had been left behind in Padua when Galileo moved to Florence.

In 1613–4 Galileo entered into discussions of Copernicanism through his student Benedetto Castelli, and wrote a Letter to Castelli. In 1616 he transformed this into the Letter to the Grand Duchess Christina. In February 1616, the Scared Congregation of the Index condemned Copernicus' book On the Revolution of the Heavenly Orbs, pending correction. Galileo then was called to an audience with Cardinal Robert Bellarmine and advised not to teach or defend Copernican theory.

In 1623 Galileo published The Assayer dealing with the comets and arguing they were sublunary phenomena. In this book, he made some of his most famous methodological pronouncements including the claim the book of nature is written in the language of mathematics.

The same year Maffeo Barberini, Galileo's supporter and friend, was elected Pope Urban VIII. Galileo felt empowered to begin work on his Dialogues concerning the Two Great World Systems. It was published with an imprimatur from Florence (and not Rome) in 1632. Shortly afterwards the Inquisition banned its sale, and Galileo was ordered to Rome for trial. In 1633 he was condemned. There is more about these events and their implications in the final section of this article, Galileo and the Church.

In 1634, while Galileo was under house arrest, his daughter, Maria Celeste died. (Cf. Sobel 1999). At this time he began work on his final book, Discourses and Mathematical Demonstrations concerning Two New Sciences. This book was smuggled out of Italy and published in Holland. Galileo died early in 1642. Due to his conviction, he was buried obscurely until 1737.

For detailed biographical material, there are a number of sources. The best and classic work dealing with Galileo's life and scientific achievements is Stillman Drake's Galileo at Work (1978). A popular, readable biography is James Reston's Galileo: A Life (1994).